Krenete li magistralnim putem od Mostara prema jugu, ubrzo ćete se zaustaviti jer jednostavno nećete ostati ravnodušni prema gradiću na lijevoj obali Neretve. Počitelj, grad koji je nastao u srednjem vijeku, već u osmanskom periodu razvija svoje podgrađe koje se oblikuje u varoš. Osmanlije srednjovjekovnu tvrđavu osvajaju 1471. godine, a od 1475. godine gradom upravlja dizdar.
Kulturno-historijski spomenik
Počitelj grad u kamenu, nad kojim bdije Gavrankapetanova kula, idealan je spoj osmanskog i mediteranskog stila. Počitelj predstavlja najljepši kulturno-historijski spomenik Bosne i Hercegovine.
Kuće ovog gradića nazidane su jedna poviš druge te su stacionirane tako da imaju pogled na prelijepu dolinu Neretve. Munara i kupola jedine džamije u Počitelju tu je tek da naruši sklad kamena i svodova.
Hadži Alijina džamija predstavlja jedno uspješno ostvarenje klasičnog osmanskog stila. Ova jednoprostorna potkupolna džamija podignuta je 1562. godine. Na natpisu iznad ulaza u džamiju stoji da je džamiju podigao Hadži Alija. U 17. stoljeću Šišman Ibrahim-paša naredio je popravku džamije te je od tada ova džamija u narodu poznata i po imenu Šišman Ibrahim-pašina. Iz harema pomenute džamije pruža se nestvaran pogled na modru Neretvu. Uz Hadži Alijinu džamiju izgrađeni su mnogi objekti koji su bili veoma značajni za društveni razvoj grada. Neki od tih objekata su i Šišman Ibrahin-pašina medresa, han, sahat-kula, hamam.
U dnu grada nalazi se Šišman Ibrahim-pašin hamam. Prema riječima Čelebije, za gradnju ovog hamama upućeni su majstori iz Carigrada. Hamam je izgrađen prije 1664. godine. Sastojao od funkcionalno povezanih prostorija te pripada tipu manjih hamama s određenim izmjenama u dispoziciji.
Šišman Ibrahim-pašina medresa, prema riječima putopisca Evlije Čelebije, izgrađena je oko 1664. godine. Spada u red manjih vjerskih školskih objekata, s obzirom da se sastojala od pet učionica i jedne predavaonice. Medresa je imala unutrašnje dvorište, pet manjih kupola i jednu veliku.
Nezahvalno bi bilo govoriti o Počitelju, a ne spomenuti Gavrankapetanovića kuću. Ona predstavlja najrazvijeniji i dimenzionalno najveći primjer stambene arhitektre u Počitelju. Gavrankapetanovića kuća izgrađena je u razdoblju od 16. do 17. stoljeća. Stambeni kompleks ove kuće sastojao se od dva manja i jednog većeg objekta.
U neposrednoj blizini Gavrankapetanovića kuće nalazi se sahat-kula. Pretpostavlja se da je izgrađena poslije 1664. godine pošto se ne spominje u Čelebijinim zapisima. Izgrađena je u mediteransko-dalmatinskom duhu te tako predstavlja tipičnu hercegovačku sahat-kulu.
Tajne jedne epohe
Krenete li sa podnožja grada kamenom kaldrmom, proći ćete pored nekih od navedenih kulturno-historijskih spomenika, a posljednja tačka do koje ćete doći jeste Gavrankapetanova kula. Kula se izdiže na srednjovjekovnoj tvrđavi, koja je ujedno i najstariji dio grada. Ono što ćete vidjeti kada pogledate s prozora pomenute kule, ostat će duboko urezano u vaše pamćenje.
U Počitelju 1964. godine otvorena je jedna od prvih likovnih kolonija ugoistočne Evrope. Svoja vrata za potrebe umjetničke kolonije otvorila je Gavrankapetanovićeva kuća u kojoj se i danas organizuju izložbe i večeri poezije.
Godine 1993. Počitelj je doživio urbicid u kojem su uništene znamenitosti ovog grada. Međutim, 2003. godine gradska jezgra Počitelja proglašena je nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine i od tada traje njegova obnova, koja nije okončana do danas.
Iako je danas Počitelj grad bez stanovnika, ovaj hercegovački dragulj vjerno čuva tajne jedne epohe.
Suglasje orijenta, mediterana i hercegovačkog kamena stvorilo je bajkoviti grad Počitelj.
Piše: Nermana Crnčalo
intelektualno.com
