„Kakav ste vi Bosanac kad ne znate za Kušlat. To vam je na onom dijelu starog puta koji od Zvornika vodi prema središnjoj Bosni, a poznat je i po tome što je tu sagrađena prva džamija u Bosni”, zapisa u svoje deftere nobelovac Ivo Andrić prolazeći pokraj Kušlata.
Na stijeni Kušlat, između zvorničkog naselja Drinjača i Konjević polje, izgrađena je između 1460. i 1480. godine džamija Kušlat. Džamija o kojoj je pisao i poznati osmanski putopisa Evlija Čelebija kao i knjižavnici novijeg vremena. Evlija u svom Putopisu navodi da je ovo džamija Ebul Fatihova, što bi izgradnju ove džamije svrstalo u 15. stoljeće.
Izgrađena za potrebe vojske
Jedinstvenost ovog vjerskog objekta ogleda se u samom mjestu gradnje istog. Naime, Kušlat džamija izgrađena je na visokoj špicastoj stijeni do koje se može doći samo pješačenjem uskim šumskim putem. Postoji i nekoliko verzija priča koje su u vezi s imenom Kušlat, od kojih je najinteresantnija ona o ptičijem/sokolovom gnijezdu. Ime Kuršlat osmanska je ostavština, riječ kušlat sastavljena je od turskih riječi „kuš“ što znači ptica i riječi „lat“ gnijezdo.
Kušlat je najstarija vojna džamija u BiH, dakle izgrađena za potrebe osmanske vojske da bi vremenom postala glavno mjesto okupljanja lokalnih vjernika. Postoji više legendi u vezi s ovom džamijom. Jedna od legendi govori da su lokalni stanovnici pokušali rastaviti džamiju i spustiti je u dolinu rijeke Jadar. Nakon što bi to uradili ona bi ujutro bila na mjestu sa kojeg je spuštena.
Džamija Kušlat porušena je u agresiji na BiH te je obnovljenja u izvornom obliku. Džamija je otvorena 2013. godine. Obnova džamije trajala je dvije godine.
Kušlat džamija je mala četversvodna džamija sa drvenom munarom koja se izdiže iz krovne konstrukcije. Grede na stropu isklesane su sjekirom, kao u davna vremena. Maleni mimber nalazi se u desnom uglu unutar džamije. U unutrašnjosti nalazi se i mahfil koji je izdignut na dva drvena stuba, koja su, također, ručno obrađena.
Dova za domovinu
Iako je osnovna uloga džamije obavljanje svakodnevne molitve, Kušlat džamija danas nije u punoj funkciji. U ovoj zvorničkoj džamiji klanja se treća ramazanska džuma, kao i džuma zadnjeg petka u avgustu te se na isti dan održava dova. Avgustska dova je Dova za domovinu, na ovaj dan Kušlat upotpunosti oživi.
Ova mistična džamija izgrađena je unutar zidina srednjovjekovnog grada. Grad Kušlat prvi put se spominje 1346. godine. Srednjovjekovna tvrđava Kušlat smatra se jednom od najnepristupačnijih utvrđenih srednjovjekovnih bosanskih gradova, kao takav bio je gotovo neosvojiv. Stoga nije ni čudo što su Osmanlije po osvajanju ove tvrđave unutar nje izgradili džamiju.Kušlat džamija vijekovima svjedoči duhovnosti Bošnjaka, koji su ovu podrinjsku ljepoticu sačuvali. Kušlat džamija prkosi vremenu te mami poglede i dviljenje svakog ko se uputi magistralom uz zeleni Jadar. Džamija koja je stara oko šest stoljeća, danas stoji sama ljepša nego ikada i svjedoči priču islama podrinjskog kraja.
Za Intelektualno.com piše: Nermana Crnčalo
