Smrt ratnog zločinca Momčila Krajišnika odjeknula je regionom. Uhapšen je 3. aprila 2000. od strane francuskih komandosa u sklopu SFOR-a i pritvoren u zatvoru Međunarodnog suda za bivšu Jugoslaviju (Haški tribunal) u Haagu. Potom biva optužen za zločin protiv čovječnosti, etničko čišćenje i genocid u Bosni i Hercegovini. 27. septembra 2006. je proglašen krivim za istrjebljenje, ubojstva, progone na rasnoj i vjerskoj osnovi, deportacije i nečovječno postupanje kao i za zločine protiv čovječnosti, ali ne i za genocid. Osuđen je na 27 godina zatvora. 17. marta 2009. mu je Haški sud smanjio kaznu na 20 godina zatvora. Pušten je na slobodu 30. augusta 2013., poslije izdržavanja dvije trećine kazne. Tim povodom, za portal Intelektualno.com razgovarali smo sa direktorom Instituta za istraživanje genocida Kanada Emirom Ramićem.
Razgovarao: Mirza Malović
Kako komentarišete politički aktivizam i karijeru Momčila Krajišnika te njegovu ulogu u agresiji na Bosnu i Hercegovinu?
Ramić: Otišao je ratni zločinac, Momčilo Krajšnik, kao jedan od najvećih zločinaca u historiji, ali su ostale posljedice njegovog zločina.Te posljedice su prvo: kontinuitet agresivno genocidne i zločinačke ideje Velike Srbije koja se nastavlja. Agresivno genocidni ratovi za teritorije u ime Velike Srbije su vođeni na osnovu Memoranduna 1 koji je proklamovao opasnu zločinačku ideju da tamo gdje žive, Srbi trebaju imati državu. Ono što nije ostvareno u agresivno genocidnim ratovima pokušava se ostvariti u miru na osnovu Memoranduma 2 koji polazi od negiranja genocida, prekrajanja sudskih, naučnih i historijskih činjenica o genocidu i veličanjem zločina i zločinaca. I drugo, dejtonski entitet RS, presuđen za genocid u Srebrenici, kao nagrada za genocid, koji ne može egzistirati na teritoriji međunarodno priznate, suverene, nezavisne države BiH. To treba potvrditi i Međunarodni sud pravde svojim savjetodavnim mišljenjem kao sudskim i pravnim tumačenjem presude iz 2007. Za nas istraživače genocida spominjanje presuđenog ratnog zločinca Krajišnika se veže zapolitiku i praksu ideje i ideologije Velike Srbije koja je imala za cilj agresivnu okupaciju države BiH te potpuni nestanak najbrojnijeg naroda u BiH, Bošnjaka. Poseban zločinački doprinos osuđenog ratnog zločinca Krajšnika udruženom zločinačkom poduhvatu ogledao u pomaganju uspostavljanja i održavanju stranačkih i državnih struktura Srpske demokratske stranke kao instrumenata počinjenja agresije i genocida. On je u djelo sproveo masovno genocidno protjerivanje civila, prije svega Bošnjaka u cilju ostvarenja srpske dominacije i održive srpske državnosti. Krajišnik je predsjedavao skupštinom srpskog naroda u BiH 12. maja 1992., na kojoj je usvojeno šest strateških agresivno genocidnih ciljeva: državno razgraničenje od druge dvije nacionalne zajednice, koridor između Semberije i Krajine, uspostavljanje koridora u dolini rijeke Drine, odnosno eliminisanje Drine kao granice između srpskih država, uspostavljanje granica na rijekama Uni i Neretvi, podjela grada Sarajeva na srpski i muslimanski dio i u svakom od dijelova uspostavljanje efektivne državne vlasti, izlaz entiteta RS na more. Dakle čigledno je postojanje dokaza o genocidnoj namjeri srpskog rukovodstva za formiranje jedinstvene srpske države koji su, pored ostalog, sadržani u iskazima najviših zvaničnika koji su neposredno radili na tom zajedničkom udruženom zločinačkom poduhvatu genocidnog karaktera, u kome je usuđeni ratni zločinac Krajšnik igrao jednu od liderskih uloga. Članovi rukovodstava bosanskih Srba, a među njima posebno Krajšnik, su izražavali spremnost da ostvare deklarisani cilj, formiranje jedinstvene srpske države, po svaku cijenu. Ovih šest ciljeva bili su vodilja za agresiju i genocid na RBiH. Provođenje ovih tačaka u djelo značilo je genocid, ne samo u Srebrenici, već i genocid u Prijedoru, Foči, Goraždu, Višegradu, Zvorniku, Bijeljini, Sarajevu i brojnim drugim gradovima BiH, što je nauka o genocidu dokazala.
Mizerna kazna od 27 godina, a kasnije smanjena na 20 pokazuje da pravda ipak nije uvijek dostižna, a posebice kada se uzme u obzir da Krajišnik nije osuđen za genocid. Kako komentarišete to i smatrate li da je bilo osnove i dokaza da se Momčilo Krajišnik osudi i za genocid te kakva je uloga Krajišnika za genocide počinjene nad Bošnjacima?
Ramić: Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju {MKSJ} osudio je ratnog zločinca Krajišnika za učestvovanje u udruženom zločinaćkom poduhvatu u kojem je izvršen zločin širokih razmjera ubijanja i progona Bošnjaka, bosanskih Hrvata i drugih nesrba u 37 općina u BiH. Zločinac Krajišnik je bio na istaknutom položaju u rukovodstvu bosanskih Srba. Bio je član Savjeta za nacionalnu bezbjednost, proširenog Predsjedništva “Srpske Republike BiH”, Glavnog odbora Srpske demokratske stranke BiH i Skupstine bosanskih Srba, čiji je također bio predsjednik. Zločinac Krajišnik je proglašen krivim za progone, istrijebljenja, ubistva, deportacije i prisilno premještanje nesrpskog stanovnistva. Zločinac Krajišnik je prisiljavao srpski narod u Sarajevu da napusti glavni grad BiH. MKSJ je presudio da je Krajišnik igrao ključnu ulogu u udruženom zločinaćkom poduhvatu, čiji je cilj bio nasilno smanjenje procenata bošnjačkog i hrvatskog stanovništva u BiH. Krajišnik je bio jedan od najviših rukovodilaca (sa Karadžićem i Mladićem) koji su počeli agresiju na RBiH i izvršili genocid. MKSJ je utvrdio da su BiH izvršeni akti i elementi genocida, a nije uspio da dokaže namjeru po kojoj je i Krajišnik kao najbliži saradnik Karadžića i Mladića imao namjeru da se djelimično ili potpuno istrijebe Bošnjaci – bosanski muslimani. To je paradoks i pitam se kao istraživač zašto se Tužilaštvo MKSJ nije žalilo na te okolnosti u pravosudnoj presudi. Neki tužioci su mi rekli da to nisu mogli dokazati po standardima MKSJ. Nameće se krucijalno važno pitanje zašto MKSJ nije koristio i ostale dijelove Konvencije o kažnjavanju i sprečavanju genocida, a ne samo ubistvo grupe, jer i nanošenje psihičkih i fizičkih povreda zastičenoj grupi jeste genocid. Rekli su mi da su ga koristili jedino na području sigurne zone Srebrenica. Sva raspoloživa relevantna dokumenta i naučne činjenice nesumnjivo dokazuju i potvrđuju da je paradržavna tvorevina RS rezultat genocida države Savezne republike Jugoslavije, Srbije i Crne Gore, nastala na teškim kršenjima međunarodnog humanitarnog prava, posebno na zločinu genocida, označena, omeđena i prekrivena brojnim masovnim i pojedinačnim grobnicama, masovnim silovanjima, masovnim protjerivanjima, masovnim uništavanjem kulturnih i vjerskih objekata i posebno masovnim ubistvima. U tome je jednu od liderskih uloga imao ratni zločinac Krašnik. Srbija, koja je Presudom Međunarodnog suda pravde iz 2007. presuđena da je jedina država u Evropi koja je nakon Drugog svjetskog rata prekršila Konvenciju o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida mora biti svjesna te činjenice, i njen odnos bi morao biti usmjeren ka politici priznanja zločina genocida, a ne veličanja zločinačke politike i njenih sljedbenika. Pravedni mir zasnovan na institucionalizaciji kulture sjećanja, istini i pravdi i insistiranje na njemu nema alternative. Zalaganje za mir, istinu, pravdu, ljudska prava i slobode ostaju naše aktivnosti u kojima definitivno nećemo računati na one koji ponižavaju državu BiH, koji ponižavaju žrtve genocida, istinu i pravdu. Mlade generacije ćemo učiti o vrijednostima mira, vrijednostima kulture sjećanja, vrijednostima istine i pravde, ali i o kontinuiranoj antibosanskoj kampanji koja se prije svega ogleda u negiranju sudskih, naučno istraživačkih i historijskih činjenica o agresiji i genocidu u BiH.
Intelektualno.com
