U ranom novom vijeku, nailazimo na niz kršćanskih autora, koji su pisali o uspjesima Osmanskog Carstva. Naime, oni su nastojali dati svoje viđenje odnosa snaga na terenu, između muslimana i nemuslimana, te dati odgovor na pitanje zašto su muslimani, u tom trenutku, nadmoćniji od zapadnoevropskih vojnika ? Jedan od njih je bio i Bartol Đurđević.
On je bio jedan od najčitanijih pisaca 16. stoljeća. Đurđević je uspjeh Osmanlija, vezao za posljedicu kršćanskih grijeha i nesloge. Đurđević je živi u periodu između 1506. i 1566. godine. Obrazovanje je stekao kod ostrogonskog nadbiskupa, gdje je zaređen za sveštenika. Za vrijeme Mohačke bitke 1526. godine je zarobljen i odveden u Malu Aziju. Tamo je provodio svoje vrijeme sa muslimanima, baveći se raznim poslovima kao što su prodavač vode, konjušar i pastir. Iz njegovog pera donosimo citat iz kojeg vidimo odnos tadašnjih muslimana prema svojoj vjeri.
„Turci (muslimani) iskazuju silno poštovanje Muhamedovim predajama i propisima. Stoga, ne samo da ne hule na Boga kao što naši običavaju huliti, nego dapače, ako nađu bilo kako ispisan ulomak gdje leži na tlu, podignu ga i više puta poljube, zatim ga stave u kakvu zidnu pukotinu i zagrade. Grijeh je, kažu, nogama gaziti zapis koji sadrži Božije ime i Muhamedov zakon. I niko se ne usuđuje kršćaninu, odnosno pripadniku druge vjere ili religije prodati Kur’an ili druge njihove spise. Ne žele da oni budu bačeni, pogaženi ili doticani nečistim rukama, jer bi inače to platili glavom. Zato možemo reći da su u tom pogledu dosta bolji od nas.“
Za Intelektualno.com priredio: Alen Borić
